Leeswijzer
De brede samenstelling van het gemeentelijk takenpakket maakt het lezen van een gemeentebegroting niet eenvoudig. Deze leeswijzer is bedoeld om de raad daarbij op weg te helpen.
De programmabegroting is opgebouwd uit de volgende onderdelen:
Aanbiedingsnota
Dit onderdeel bevat een samenvatting van de belangrijkste ambities uit de begroting en de financiële positie.
Programma's
Een (beleids-)programma is een samenhangende verzameling van taken, activiteiten en geldmiddelen, wat gericht is op het bereiken van vooraf bepaalde maatschappelijke effecten. De burgers kunnen de raad aanspreken op de te realiseren prestaties van de programma’s in de begroting.
Elk programma gaat in op de eerder aangehaalde drie W-vragen:
Wat wil Gouda bereiken? (geeft inzicht in de gestelde doelen);
Wat gaat de gemeente daarvoor doen? (geeft een beschrijving van de doelen en acties);
Wat gaat het kosten? (bevat een overzicht van lasten, baten en taakvelden).
Ieder programma wordt afgesloten met een overzicht van de verbonden partijen.
Verplichte overzichten
De overzichten Overhead en Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien zijn verplichte onderdelen van de programmabegroting. Het overzicht Overhead is verwerkt in programma 7 Bestuur en organisatie. Op algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien wordt ingegaan in hoofdstuk 3.8 Financiering en algemene dekkingsmiddelen.
Paragrafen
In de paragrafen worden financiële en bedrijfsmatige onderwerpen (van belang voor het inzicht in de financiële positie) gebundeld en per thema gepresenteerd. De volgende paragrafen maken onderdeel uit van de begroting: Lokale heffingen, Risicobeheersing en Weerstandsvermogen, Onderhoud kapitaalgoederen, Financiering, Bedrijfsvoering, Investeringen, Verbonden partijen en Grondbeleid. Het onderwerp Investeringen is toegevoegd om extra inzicht in de verwachte uitgaande geldstroom te creëren; de andere 7 onderwerpen zijn wettelijk verplicht.
Financiële begroting
Dit onderdeel bevat een uiteenzetting van de financiële positie van de gemeente Gouda. Met onder andere de geprognosticeerde balans in meerjarenperspectief, de meerjarige ontwikkeling van het EMU-saldo en een meerjarig overzicht van baten en lasten. Ook een overzicht van de reserves en voorzieningen en de grondslagen waarop de ramingen zijn gebaseerd, wordt gepresenteerd. De meeste overzichten in dit onderdeel zijn wettelijk voorgeschreven.
In de begroting zijn veel optellingen opgenomen. Voor deze tabellen geldt dat als gevolg van afronding de som der delen kan afwijken van het totaal.
Besluit en bijlagen
De begroting wordt gecompleteerd met enkele bijlagen, waaronder een vertaaltabel met baten en lasten per programma / taakveld.
Verbetering financiële functie
Het verbeteren van de financiële functie heeft prioriteit. Onderdeel van het verbeterprogramma is het verbeteren van de begroting. De onderstaande wijzigingen zijn - onder andere - in de voorliggende begroting doorgevoerd:
De indicatoren – zoals deze zijn vastgesteld in de Kadernota 2024 – zijn opgenomen in de programmabegroting 2024;
Bij het onderdeel incidentele baten en lasten zijn de reserve mutaties nader gespecificeerd en toegelicht;
In de bijlage verbonden partijen is een totaaloverzicht van de gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regelingen opgenomen;
In de paragraaf weerstandsvermogen is een top 10 van risico’s opgenomen;
De begroting wordt aangeboden met een oplegnotitie in plaats van een raadsvoorstel. Na uitwerking van de septembercirculaire 2023 wordt een integraal raadsvoorstel - inclusief de effecten van de septembercirculaire - van de begroting opgesteld en aan de raad voorgelegd.